Türkiye, coğrafi konumu gereği deprem başta olmak üzere çeşitli doğal afetlerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu riskleri minimize etmek ve toplumu korumak amacıyla zorunlu afet sigortası sistemi devreye alınmaktadır. 2024 yılı itibarıyla uygulamaya girecek olan Zorunlu Afet Sigortası (ZAS), mevcut zorunlu deprem sigortasının kapsamını genişleterek daha geniş bir koruma sağlamaktadır. İşte ZAS hakkında bilinmesi gerekenler:
Zorunlu Afet Sigortası Nedir?
Zorunlu Afet Sigortası (ZAS), depremlerin yanı sıra sel, heyelan, fırtına, dolu, çığ ve orman yangını gibi doğal afetlerin yol açtığı hasarları da kapsayan bir sigorta modelidir. Bu sigorta, 2024 yılında yürürlüğe girecek olup, ülkemizdeki mevcut sigorta sisteminin önemli bir parçası olacaktır.
Zorunlu Deprem Sigortası ile Bağlantısı
Zorunlu Deprem Sigortası (DASK), 1999 Gölcük Depremi'nden sonra yürürlüğe giren bir sigorta modelidir ve depremlerin yol açtığı hasarları teminat altına alır. Ancak, DASK sadece depremleri kapsarken, ZAS daha geniş bir teminat sunarak diğer doğal afetleri de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Bu yeni model, deprem sigortasının kapsamını artırarak diğer afetlere karşı da koruma sağlar.
DASK ve ZAS Arasındaki Farklar
Kapsam:
● DASK (Zorunlu Deprem Sigortası): Sadece depremleri ve deprem kaynaklı yangın, infilak, tsunami veya yer kaymasını kapsar.
● ZAS (Zorunlu Afet Sigortası): Deprem dahil sel, heyelan, fırtına, dolu, çığ ve orman yangını gibi diğer doğal afetleri de kapsar.
Teminat Altındaki Mallar:
● DASK (Zorunlu Deprem Sigortası): Sadece binaları teminat altına alır.
● ZAS (Zorunlu Afet Sigortası): Binaların yanı sıra taşınır malları da teminat altına alır.
Köy Alanları:
● DASK (Zorunlu Deprem Sigortası): Köy alanlarını kapsamaz.
● ZAS (Zorunlu Afet Sigortası): Köy alanlarını da kapsama alır.
Ek Sigorta Türleri:
● DASK (Zorunlu Deprem Sigortası): Sadece zorunlu deprem sigortasını içerir.
● ZAS (Zorunlu Afet Sigortası): Bina tamamlama ve yapı sorumluluk sigortalarını da içerir, inşaat sürecindeki riskleri de teminat altına alır.
Sigorta Kapsamı ve Teminatlar
ZAS, deprem teminatı için binaları, diğer doğal afetler için ise hem binaları hem de taşınır malları teminat altına alacaktır. Mevcut zorunlu deprem sigortası (DASK) sadece binaları kapsarken, ZAS konut içindeki taşınır malları da güvence altına alarak daha geniş bir koruma sağlayacaktır.
Köy Alanlarının Kapsama Alınması
Mevcut zorunlu deprem sigortası köy alanlarını kapsamıyordu. Ancak ZAS ile birlikte, köy alanları da teminat altına alınarak kırsal bölgelerde yaşayan vatandaşların da sigorta kapsamına dahil edilmesi sağlanacaktır.
Bina Tamamlama ve Yapı Sorumluluk Sigortası
ZAS, inşaat sürecindeki riskleri de minimize etmeyi hedeflemektedir. İnşaat sürecinde iflas gibi durumlarda devreye girerek tüketicinin mağduriyetini önleyecek olan bina tamamlama sigortası ve yapı sorumluluk sigortası yaygınlaştırılacaktır. Bu sigortalar, inşaat kalitesinin artırılmasına ve tüketicilerin korunmasına yönelik önemli adımlar arasında yer almaktadır.
Afet Konut Üretiminde İyileştirmeler
Afet konut üretiminde hak sahipliği süreçleri iyileştirilecek, maliyet etkin afet konut üretimi sağlanacak ve geri ödeme sistemleri gözden geçirilecektir. Ayrıca, afet riski yüksek bölgelerde sosyal konut üretimine öncelik verilecek, böylece toplumun afetlere karşı direnci artırılacaktır.
Uygulama Süreci ve Hedefler
ZAS, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıklamalarına göre 2024 yılının üçüncü çeyreğinde yürürlüğe girecektir. Bu sigorta modeli, doğal afetlerden kaynaklanan maddi zararların etkin bir şekilde yönetilmesini ve ülkenin sigorta oranının artırılmasını hedeflemektedir.
Zorunlu Afet Sigortası Neden Önemli?
Türkiye, deprem ve diğer doğal afetler açısından yüksek riskli bir bölgededir. İklim değişikliği ve doğal afetlerin sıklığının artması gibi faktörler göz önünde bulundurularak, daha geniş kapsamlı bir sigorta modeline ihtiyaç duyulmuştur. ZAS, sadece binaları değil, aynı zamanda taşınır malları da kapsayarak vatandaşların maddi kayıplarını minimize etmeyi amaçlamaktadır.
Zorunlu Afet Sigortası, Türkiye'deki doğal afet risklerine karşı daha kapsamlı bir koruma sağlamak amacıyla devreye alınmaktadır. Depremlerin yanı sıra diğer doğal afetleri de kapsayan bu sigorta modeli, hem bireylerin hem de toplumun genel refahını korumayı hedeflemektedir. ZAS, sigorta sistemimize önemli katkılar sağlayacak ve doğal afetlerden kaynaklanan maddi zararları daha etkin bir şekilde yönetmemizi sağlayacaktır.