İşletmelerin mali ve operasyonel süreçlerinin aksamaması için tüm yasal prosedürlerin güncel mevzuatlara yürütülmesi son derece önemlidir. Böylece hem şirketlerin hem çalışanların menfaatleri korunur. Örneğin personellerin hastalık, iş kazası ya da doğum gibi nedenlerle görevini sürdüremeyeceğinin raporlarla belgelenmesi gerekir. İş göremezlik raporu adıyla bilinen bu belgeye dair detaylar için yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.
Çalışan ve İşveren Haklarını Gözeten İş Göremezlik Raporu Nedir?
İş göremezlik raporu, sigortalı çalışanların çeşitli nedenlerle görevini sürdüremeyeceğinin uzman doktor ya da heyet tarafından onaylandığını gösteren belgedir. Sigortali işçiler; meslek hastalığı, iş kazası, hamilelik ve diğer rahatsızlıkları nedeniyle çalışamayacağını iş göremezlik raporuyla kanıtlar. Böylece bu belgede belirtilen zaman dilimi sona erene kadar istirahat etme hakkı kazanır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu yasal hakkını kullananlara rapor, hastalık ya da istirahat parası olarak adlandırılan ödemeyi yapar. Bu sayede çalışanlar, geçici ya da sürekli iş göremezlik raporu aldığında gelir kaybı yaşamaz.
Geçici İş Göremezlik Raporu
İşçilerin görevlerini yapmalarını engelleyen sağlık sorunları, geçici nitelikte olabilir. Örneğin hamile çalışanlar, doğum öncesi ve sonrasını kapsayacak şekilde belirli süreyle analık iznine ayrılır. Analık nedeniyle toplam 16 haftalık iş göremezlik raporu süresi tanınır. Geçici iş göremezlik raporu sayesinde hamilelik ve lohusalık döneminde istirahat parası almaya hak kazanılır. Böylelikle SGK’lı kadın çalışanlar, doğum nedeniyle herhangi bir sosyal ve maddi hak kaybına uğramaz. Benzer şekilde iş kazası gibi nedenlerle belirli süreyle istirahat raporu bulunanlar da görevine geri döneceği tarihe kadar hastalık parası alabilir.
Sürekli İş Göremezlik Raporu
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 19. maddesi gereğince çalışma gücünde minimum %10 oranında azalma olduğu, sağlık kurulları tarafından onaylananlara sürekli iş göremezlik raporu verilir. Bu sigortalılar, mesleki faaliyetlerinden gelir elde etme kabiliyetini kısmen ya da tamamen yitirdiği için sürekli iş göremezlik parası almaya hak kazanır. Tam iş göremezlik geliri bağlanan sigortalıya, SGK tarafından aylık kazancının %70’si oranında maaş ödenir. Kısmi çalışma gücü kaybı olanların maaşı ise tam iş göremezlik gelirinin belirli bir tutarında hesaplanır. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç sigortalılar, önceki maaşının %100’ü kadar rapor parası alır.
Kimler İş Göremezlik Raporundan Faydalanabilir?
SGK İş göremezlik raporu ödemesi almak için aranan ilk şart, sigortalı çalışmaktır. Sigortalı çalışanlar, sağlık sorunları nedeniyle geçici ya da sürekli iş göremezlik ödeneği alabilir. Ayrıca hastalık durumunda bu raporu alabilmek için iş göremezlik hâlinin başladığı tarihten önceki son 90 gün içinde sigorta priminin yatırılmış olması gerekir. Bu şart, iş kazası nedeniyle alınan istirahat raporlarında geçerli değildir. Ayrıca söz konusu raporun sağlık kuruluşundan alınması ve dinlenme hakkı devam ederken iş yerinde çalışılmaması gibi koşullar da bulunur.
Sağlık Sorunlarında Haklarınızı Koruyan İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?
Doktordan iş göremezlik raporu almak için öncelikle devlet hastaneleri, özel merkezler ve aile ya da iş yeri hekimleri gibi yetkili sağlık kuruluşlarına başvurmanız gerekir. Yapılan muayenelerin ardından size, çalışma gücünüzü kaybettiğinizi belgeleyen bir istirahat raporu verilir. Bu sağlık raporunu, 5 iş gününde işvereninize iletmelisiniz. İşverenlerin ise çalışan iş göremezlik belgesini, aynı süre içinde e-Rapor sistemine aktarması gerekir.
Finansal Destek Sağlayan İş Göremezlik Ödeneği Nasıl Alınır?
İş göremezlik raporu ödemesi almaya hak kazananlar, bu gelire banka hesabından ulaşabilir. Fakat öncelikle bu hesabın, PTT ya da e-Devlet üzerinden tanımlanması gerekir. Söz konusu hesaba yatırılan iş göremezlik ödeneği, 2 ay içinde alınmalıdır. Aksi takdirde ödeneğin SGK’ya iadesi gerçekleştirilir.
İş Göremezlik Ödeneği Ne Zaman Hesaba Yatar?
İş göremezlik raporunun SGK onay süreci, ortalama 15 gün içinde tamamlanır. Bu sürenin ardından istirahat ödeneği, daha önce mevzuata uygun şekilde tanımlanan banka hesabına yatar. İş göremezlik raporu alan sigortalı çalışan, hesabının yer aldığı bankanın ATM’lerinden ya da şubelerinden ödeneğini nakit olarak çekebilir.
Rapor Parası Nasıl Hesaplanır?
İş göremezlik rapor parası hesaplamada izlemeniz gereken bazı adımlar vardır. Rapor parası hesaplamasında takip edilen aşamalar şu şekildedir:
● İlk 3 aylık brüt gelirinizi toplayın.
● Son 3 aydaki toplam prim gün sayısını belirleyin.
● Raporlu olunan gün sayısını tespit edin.
Bu aşamaları tamamlamanızın ardından 3 aylık brüt gelir toplamını, son 3 aydaki prim gün sayısına bölmeniz gerekir. Tüm bu teorik bilgileri somut hâle getirmek için aşağıdaki 30.000 TL brüt maaşlı ve 90 gün primi olan sigortalı çalışana ait rapor parası hesaplama örneğini inceleyebilirsiniz.
● Üç aylık brüt gelir toplamı = 30.000 TL x 3 = 90.000 TL
● Günlük brüt gelir = 90.000 TL / 90 = 1.000 TL
İlgili işlemlerin ardından sıra, günlük brüt gelire ayakta ya da yatarak tedaviye göre değişen formülleri uygulamaya gelir. Ayakta tedavi rapor parasını hesaplamak için günlük brüt geliri, 2’ye bölmeniz ve çıkan sonucu 3 ile çarpmanız gerekir. Yatarak tedavide ise kesinti yapılmamış günlük kazanç tutarını, 2’ye bölmeniz yeterlidir. Bu bilgiler ışığında yapılacak hesaplamalar ise şöyledir:
● Ayakta tedavi rapor parası = 1.000 TL / 2 = 500 TL
● Yatarak tedavi rapor parası = (1.000 TL / 3) x 2 = 333,33 x 2 = 666,66 TL
Sonuç olarak bu çalışana, ayakta tedavileri için günlük 500 TL; yatarak istirahatlerinde 666,66 TL ödeme yapılır. Dilerseniz hastalık ve iş kazası geçirdiğiniz dönemlerde hem maddi hem manevi açıdan zorluk çekmemek için TR GO damgalı platformumuzdan bireysel sağlık sigortası seçeneklerine ulaşabilirsiniz. Anlaşmalı sağlık kuruluşlarından ücretsiz hizmet alma olanağı sağlayan bu sigorta türüne dair ayrıntılı bilgi için 7/24 iletişime geçebileceğiniz sigorta uzmanlarımızdan destek alabilirsiniz.